Olgu Arşivi

58 yaşında, erkek hasta, boyun sağ yarısında ele gelen şişlik nedeniyle başvurdu.

Brankial aparatus; yüz, boyun ve farinksteki birçok yapının embriyolojik prekürsörüdür.
Brankial anomaliler; embriyonel gelişim sırasında brankial aparatusun anormal gelişimi sonucunda gelişirler ve lateral boyunda en sık karşılaşılan konjenital patolojileridir.
Tutulum düzeyine göre klinik ve radyolojik patern oluşur.

Brankial aparatusu oluşturan;
Mezodermal kökenli brankial ark türevleri; kas, kemik ya da benzer yapılara,
Endodermal kökenli brankial cep türevleri; glandüler ya da sindirim sistemi ile ilşkili yapılara,
Ektodermal kökenli 1. kleft; eksternal akustik kanal ve timpanik membrana dönüşür. Diğer kleftler ise cildi oluşturarak boynun alt kısmına dahil olur.

Brankial kleft anomalileri;
Kistler
İçte mukoza ve dışta cilt arasında bağlantı yoktur
Fistüller
İki epitelyalize yüzey arasındaki bağlantı
Kalıcı bir cep ile kleft arasındaki bağlantıyı gerektirir
Sinüsler
Genelde kör sonlanırlar
Brankial anomali olarak ya cilde (brankial kleft sinüsü) ya da farinkse (brankial cep sinüsü) bağlanırlar

Kleft anomalileri; servikal kitlelerin yaklaşık %20’sini oluşturur.
Özellikle çocuklarda baş ve boyun kitlelerinin ayırıcı tanısında önceliklidir.
2. brankial kleft anomalileri, en yaygın olanı ve vakaların %95’i
1. brankial kleft anomalileri %1-4
3. ve 4. brankial kleft anomalileri oldukça nadirdir.

1. brankial kleft anomalileri;
1. brankial ark traktı boyunca herhangi bir yerde olabilir.
Patogeneze göre iki gruba ayrılır;
Tip I anomaliler:
Periaurikuler yerleşim (Dış kulak yoluna bitişik kistik kitleler)
Tip II anomaliler:
Periparotidal yerleşim (Mandibular açı düzeyinde yerleşim)
Tipik olarak dış kulak kanalı ve submandibuler alan arasında kist/sinüs/fistül olarak bulunur.


2. brankial kleft anomalileri;
Kist >>>> Sinüs/ Fistül
Bailey sınıflaması:
Tip I – En yüzeysel olanı ve sternokleidomastoidin ön yüzeyinde platisma derinindedir, ancak karotis kılıfıyla temas halinde değildir.
Tip II – En sık görülen tip. Sternokleidomastoid kasın anteromedialinde, submandibuler bezin posterolateralinde ve karotid boşluk lateralindedir.
Tip III – İnternal ve eksternal karotid arterlerin bifurkasyonu medialinde, faringeal duvarın lateraline uzanır.
Tip IV – Karotid kılıf derininde faringeal mukozal alan içinde uzanır ve farinkse açılır.

3. brankial kleft anomalileri;
Kistleri posterior servikal zincirde, sternokleidomastoid kasın arkasında, ağrısız, fluktuasyon gösteren kitlelerdir.

4. brankial kleft anomalileri;
Piriform sinüs apeksinden başlar ve inferiora tiroid gland düzeyine uzanır.
Genellikle sol taraftadır.

Brankial kleft anomalileri - Görüntüleme bulguları:

USG: iyi sınırlı, oval ya da yuvarlak şekilli, ince duvarlı ve genellikle anekoik, kistik kitle, komplike olduğunda kistik yapı içerisinde internal ekolar görülebilir.

CT: İnce duvarlı, iyi sınırlı, düşük yoğunluklu kistik kitleler. Enfekte hale gelirlerse; kistik yapı duvarında kalınlık ve kontrastlanma artışı ve lezyon çevresindeki yağlı dokuda inflamasyona sekonder heterojenite

MRG: Lezyonun derin doku yerleşimi ve komşuluklarının değerlendirilmesinde tercih edilir.
T1AG; kistin proteinöz içeriğine bağlı olarak yüksek sinyal
T2AG; hiperintens
BT görüntülerinde olduğu gibi duvar kalınlığında ve kontrastlanmasında artış inflamasyonu düşündürür.

Brankial anomaliler sıklıkla üçüncü ve dördüncü dekatta, ağrılı veya ağrısız şişlik olarak ortaya çıkarlar. Brankial anomalilerin tanısında anamnez ve fizik muayene yanı sıra ultrasonografi, bilgisayarlı tomografi, magnetik rezonans görüntüleme gibi görüntüleme yöntemlerinden faydalanılmaktadır.

Radyolojik tetkikler kistin lokalizasyonu, traktusun izlediği yol ve komşulukları belirlemede önemlidir.

Ayırıcı tanıda tiroglossal duktus kisti, kistik higroma, dermoid kist, teratom, timik kist, sebase kist, lipom, larengosel, bronkojenik kist düşünülmelidir. Baş boyun kanserlerinin soliter kistik metastazları da klinik olarak brankial kistleri taklit edebilir.

Tedavide sklerozan madde enjeksiyonu gibi alternatif yöntemlerden bahsedilmekle birlikte asıl tedavi kistin traktusu ile birlikte total cerrahi eksizyonudur. Cerrahi sonrası rekürren enfeksiyon ve kozmetik deformite gibi komplikasyon riski bulunmaktadır.

-